Kodeks Etyczny Stowarzyszenia NEST
Wstęp
1.1 Psychoterapia rozumiana jako spotkanie osób poszukujących i udzielających pomocy, to zjawisko wymagające od psychoterapeuty nie tylko osobistej dojrzałości, znajomości teorii czy umiejętności stosowania technik, ale również wrażliwości etycznej.
1.2 Akronim „NEST” oznacza międzynarodowe stowarzyszenie The New Experience for Survivors of Trauma (Nowe Doświadczenie dla Osób Dotkniętych Traumą) skupiające profesjonalistów – wywodzących się z różnych kultur, o różnym wykształceniu i różnorodnych przekonaniach teoretycznych – zainteresowanych wielokontekstowymi aspektami pracy z osobami z doświadczeniem różnorakich traum.
1.3 W niniejszym dokumencie termin „członek NEST” oznacza każdego członka tej organizacji, który pełni rolę terapeuty, superwizora bądź trenera, czy też prowadzi badania naukowe. Termin „klient” oznacza każdego odbiorcę usług oferowanych przez członków NEST (terapia, superwizja, szkolenia, badania naukowe). Należy zaznaczyć, że terapia NEST jest skierowana do osób pełnoletnich.
1.4 Celem niniejszego Kodeksu Etycznego jest określenie standardów, które mają pomóc członkom NEST w ich pracy z klientami.
1.5 Członkowie NEST, niezależnie od kraju pochodzenia, są zobowiązani do przestrzegania standardów zawodowej kompetencji i osobistej integralności określonych przez niniejszy Kodeks.
1.6 Naruszenie tego Kodeksu może się wiązać z postępowaniem dyscyplinarnym, pomimo tego, że nie jest to dokument prawny, w powszechnym rozumieniu tego słowa.
Kompetencje zawodowe oraz osobista integralność
Członkowie NEST (niezależnie od tego czy pracują jako terapeuci, superwizorzy, trenerzy, czy naukowcy) zobowiązani są do:
2.1 nieustannego dbania o dobro i interes swoich klientów;
2.2 bycia na bieżąco z obowiązującymi regulacjami prawnymi dotyczącymi ich pracy;
2.3 pracowania w ramach obowiązującego prawa;
2.4 przejścia szkolenia przed rozpoczęciem pracy z klientami oraz zdania stosownych egzaminów;
2.5 rzetelnego informowania o swoim wykształceniu, certyfikatach oraz doświadczeniu zawodowym;
2.6 pracy w ramach własnych kompetencji;
2.7 stałego doskonalenia swojej wiedzy oraz umiejętności;
2.8 wymiany opinii i doświadczeń z przedstawicielami różnych szkół terapeutycznych;
2.9 szanowania każdego bez względu na płeć, rasę, narodowość, religię, poglądy etyczne, status majątkowy, pochodzenie społeczne, przekonania polityczne, orientację seksualną, chorobę czy niepełnosprawność;
2.10 rozwiązania kontraktu psychoterapeutycznego i skierowania klienta do innego psychoterapeuty, w sytuacji kiedy nasilenie konfliktu między systemami wartości terapeuty i klienta uniemożliwia dalszą współpracę terapeutyczną;
2.11 udzielania klientom wyczerpujących informacji przed rozpoczęciem terapii, superwizji, szkolenia lub badań naukowych; dotyczy to w szczególności: dostępności, poufności, opłat, długości trwania procesu oraz sposobu odwoływania spotkań;
2.12 dbania o to, by dobro klienta było stawiane ponad:
a) interesy instytucji, która kieruje klienta na terapię i/lub ją opłaca;
b) cele instytucji, która zatrudnia terapeutę;
2.13 zachowania poufności na temat treści sesji psychoterapeutycznych – a także danych osobowych swoich klientów jak również osób, o których klienci wspominali. Dbając o zachowanie poufności członkowie NEST:
a) powinni jasno informować klientów o zakresie proponowanej poufności;
b) mogą rejestrować zapis sesji tylko i wyłącznie po wyrażeniu na to zgody przez ich klientów; przy czym prośba o wyrażenie zgody powinna być poprzedzona poinformowaniem klienta o celowości i sposobie rejestracji przebiegu sesji, sposobach przechowywania zarejestrowanego materiału, okolicznościach korzystania z niego oraz sposobach i czasie zniszczenia zapisów spotkań;
c) powinni szanować prawo klienta do wycofania jego zgody na dany zakres poufności, bez obciążania klienta jakimikolwiek konsekwencjami;
d) powinni rejestrować przebieg sesji w sposób gwarantujący poufność i charakteryzujący się szacunkiem zarówno w odniesieniu do klientów jak i kolegów terapeutów;
e) powinni uzyskać zgodę klienta na ewentualne porozumiewanie się z innymi profesjonalistami prowadzącymi terapię czy leczenie klienta;
f) mogą wykorzystywać materiał kliniczny w szkoleniach, publikacjach i analizie przypadków tylko jeśli posiadają na to zgodę klienta oraz kiedy zostały podjęte odpowiednie środki chroniące dane osobowe klienta;
g) mogą ujawniać poufne informacje dotyczące klientów właściwym osobom bądź instytucjom jedynie w sytuacji, gdy jest to nakazane prawem danego kraju; zachowując przy tym szczególną równowagę pomiędzy ochroną klienta a własną odpowiedzialnością za dobro społeczne; przy czym każde naruszenie poufności powinno być ograniczone do niezbędnego minimum w zakresie dotyczącym bezpośrednio danej sprawy;
h) powinni respektować ustalenia dotyczące zachowania poufności także po śmierci klienta, chyba, że zaistnieją uzasadnione prawne czy etyczne wskazania do ich cofnięcia;
i) mają prawo odmówić klientowi, nawet jeśli klient wyraża na to zgodę, ujawnienia jego poufnych danych stronom trzecim – w sytuacji kiedy terapeuta oceni, że rezygnacja z poufności może przynieść klientowi szkodę.
2.14 konsultowania się z przedstawicielami innych zawodów, gdy tylko wymaga tego interes klienta;
2.15 utrzymywania czysto profesjonalnego kontaktu z klientami, co oznacza między innymi:
a) nie podejmowanie kontaktów seksualnych z klientami;
b) nie wykorzystywanie ich finansowo, emocjonalnie czy w jakikolwiek inny sposób;
c) unikanie jakichkolwiek relacji z klientami, które mogłyby ograniczać neutralność terapeuty i/lub mogłyby prowadzić do konfliktu interesów;
2.16 adekwatnego reagowania na skargi ze strony klientów, co oznacza także naprawienie szkód wyrządzonych klientom oraz zapobieganie powtarzaniu się danej sytuacji;
2.17 dbania o osobistą integralność, rozumianą jako:
a) spójność pomiędzy deklarowanymi wartościami a własnymi zachowaniami, zarówno w życiu zawodowym jak i osobistym;
b) równowaga między aktywnością zawodową a czasem dla siebie i swoich bliskich;
2.18 dbania o własną zdolność do udzielania pomocy klientom, np. w zakresie dbania o własne zdrowie;
2.19 nie podejmowania, zawieszania bądź przerywania prowadzonej przez siebie praktyki, skierowania klientów do innych terapeutów oraz poszukania pomocy dla siebie, w przypadku kiedy ich osobiste zasoby są zagrożone wyczerpaniem lub gdy ich własne funkcjonowanie (z jakiegokolwiek powodu) utrudnia im rzetelną pracę lub narusza standardy niniejszego Kodeksu Etycznego;
2.20 podjęcia terapii własnej, zarówno z powodu dbałości o bycie wystarczająco dobrym terapeutą, jak i wtedy gdy doświadczają oni przeciążających sytuacji kryzysowych;
2.21 superwizowania prowadzonej przez siebie praktyki z profesjonalistami o stosownej wiedzy i doświadczeniu;
2.22 uważnego, rzetelnego, transparentnego i sprawiedliwego oceniania osób szkolących się, co oznacza między innymi udzielenie klarownych informacji zwrotnych;
2.23 chronienia praw uczestników prowadzonych przez siebie badań, szczególnie w zakresie dobrowolnej zgody po poinformowaniu, poufności oraz prawa do rezygnacji w dowolnym momencie;
2.24 odnoszenia się z szacunkiem do istniejącej literatury przedmiotu, w tym nie plagiatowania prac innych autorów.
Pogwałcenie Kodeksu Etycznego
3.1 Członek NEST ma obowiązek informowania klienta – na prośbę klienta – o możliwości i sposobie składania skarg do Zarządu NEST;
3.2 Procedurę postępowania w przypadku pogwałcenia niniejszego Kodeksu Etyki opisuje odrębny dokument „Pogwałcenie Kodeksu Etycznego Stowarzyszenia NEST”.
Zapis końcowy
4.1 Kodeks Etyczny Stowarzyszenia NEST wchodzi w życie z dniem 1 marca 2016 roku.
Pogwałcenie Kodeksu Etycznego Stowarzyszenia NEST
1. Składanie zażaleń
a) Jeśli członek NEST dostrzega u innego członka NEST zachowanie nieetyczne, zobowiązany jest do podzielenia się tymi obserwacjami w pierwszej kolejności z daną osobą, a w razie gdyby taka rozmowa nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, zobowiązany jest – z zachowaniem stosownej poufności – do złożenia pisemnej skargi do Zarządu NEST.
b) Prawo do złożenia skargi do Zarządu NEST na nieetyczne zachowanie członka NEST przysługuje każdej osobie, także nie będącej członkiem NEST.
2. Komisja Etyki
a) W ciągu 30 dni od daty wpłynięcia pisemnej skargi, co do naruszenia standardów niniejszego Kodeksu Etycznego, Zarząd NEST jest zobowiązany do powołania dwu lub trzyosobowej Komisji Etyki. Komisja Etyki będzie zawsze powoływana ad hoc do rozpatrywania konkretnej sprawy.
b) Członkami Komisji Etyki mogą być:
– osoby, które posiadają certyfikat terapeuty NEST;
– osoby niebędące członkami stowarzyszenia NEST, lecz posiadające stosowne certyfikaty i cieszące się powszechnym szacunkiem.
c) Członkami Komisji Etyki nie mogą być:
– członkowie Zarządu NEST;
– osoby, których dotyczy sprawa;
– krewni ani małżonkowie osób, których dotyczy sprawa.
d) Czas pracy Komisji Etyki nie jest określony, aczkolwiek powinien być ograniczony do stosownego minimum.
e) Na zakończenie swych prac Komisja Etyki sporządza pisemny raport, który składa na ręce Zarządu NEST.
f) Raport Komisji Etyki ma jedynie określać, czy standardy niniejszego Kodeksu Etycznego zostały naruszone, a jeżeli tak to w jakim stopniu.
g) W ciągu 30 dni od otrzymania raportu Komisji Etyki Zarząd NEST jest zobowiązany do podjęcia stosownych decyzji w stosunku do członka NEST, którego dotyczy sprawa.
h) Decyzja Zarządu NEST powinna być przekazana członkom Komisji Etyki, członkowi NEST, którego dotyczy sprawa oraz wszystkim innym stronom sprawy.
i) Osobom biorącym udział w sprawie przysługuje prawo do odwołania się, do 30 dni od daty przekazania im decyzji Zarządu NEST w danej sprawie. W takim przypadku Zarząd NEST zobowiązany jest do powołania kolejnej Komisji Etyki, złożonej z innych osób.
j) Decyzje Zarządu powstałe po raporcie drugiej Komisji Etyki są ostateczne.
3. Wydalenie ze stowarzyszenia NEST
Na podstawie decyzji Zarządu NEST w porozumieniu z Komisją Etyki, w poniższych przypadkach, członek NEST może zostać wydalony ze Stowarzyszenia, a jego certyfikat może zostać unieważniony lub zawieszony:
a) członek NEST w jaskrawy sposób narusza niniejszy Kodeks Etyczny;
b) członek NEST jest uwikłany w działania przestępcze;
c) członek NEST odmawia współpracy z Zarządem NEST czy Komisją Etyki.